denar ruski (cyryliczny), 1018/1019; Aw: Popiersie wład...

Bolesław Chrobry 992-1025, denar ruski (cyryliczny), 1018/1019; Aw: Popiersie władcy na wprost, w szacie, z uniesioną prawą dłonią, z boków БОЛ-ЕСЛ-АВ-Ь; Rw: Krzyż zdwojony, przekrzyżowany na środku, na końcu każdego ramienia kulka, БОЛ--ЛА-ВЬ; Frynas P.1.20 (ER), Kop. 23 (R6), Such. X/XI w XIII, Gum-H. 9, Gum-P. 20, Str. 21; srebro, 19.1 mm, 0.82 g; gięty, dwa pęknięcia, ekstremalnie rzadki typ monety. Dotychczas raz notowany na aukcji (WCN 54/72). Pojawienie się cyrylicznych denarów było interpretowane na wiele sposobów, np: jako specjalna emisja na rynek Ruski, jako manifestacja zwierzchnictwa nad Rusią Kijowską, jako znak odzyskania Grodów Czerwieńskich czy też jako zwykłą emisję, bez konkretnego celu manifestacyjnego. Nowe światło na sprawę pochodzenia tych monet rzuciło znalezisko dokonane w latach 90. XX wieku w Nowogrodzie Wielkim. Podczas badań archeologicznych, w warstwie datowanej do ok. 1018 roku, odkryto ołowianą bullę Jarosława Mądrego (1016-1054), nieznanego dotąd typu. Wizerunek na bulli jest niemal identyczny z wizerunkiem na ruskim denarze Chrobrego (takie samo przedstawienie postaci oraz rozłożenie legendy). Ukazuje to wyraźnie manifestacyjny cel emisji – Bolesław “przejmując” wizerunek Jarosława symbolicznie pozbawiał go władzy. Cel ten wkomponowuje się w ideę postanowień gnieźnieńskich, w myśl których Chrobry starał się stworzyć słowiańskie imperium, a denar ruski miał być manifestacją Bolesława jako władcy Słowiańszczyzny wschodniej. Dotychczasowe znaleziska sugerują, że emisja denarów odbyła się na terenie Wielkopolski, po powrocie z Kijowa, stąd możemy datować monety na okres od ok. listopada 1018 do lata 1019 roku, kiedy to Jarosław odzyskał tron kijowski.