Denar, 15–13 pne, mennica Rzym; Aw: Głowa Oktawiana w p...

Oktawian August (27 pne–14 ne), Denar, 15–13 pne, mennica Rzym; Aw: Głowa Oktawiana w prawo, AVGVSTVS / DIVI F; Rw: Apollo Kithardoios stojący w lewo, trzymający plektron i kitarę, po bokach IMP - X, w odcinku ACT; C. 144, RIC 171a; srebro, 20.7 mm, 3.83 g.
August rozdzielił kompetencje w zakresie mennictwa, zastrzegając przywilej bicia monety z kruszców szlachetnych dla władzy, natomiast bicie zdawkowej monety brązowej zostawił w rękach senatu rzymskiego, a także lokalnych władz miast w poszczególnych prowincjach imperium. Cesarz pozostawił podstawowe jednostki pieniężne okresu Republiki, jednak znacznie rozbudował system monetarny, który miał charakter bimetaliczny. Monety złote i srebrne miały ustalone wzajemne relacje i były pełnowartościowe – posiadały ekwiwalent swej wartości nominalnej w zawieranym kruszcu. Pieniądz brązowy miał natomiast charakter kredytowy.
Podstawową monetą złotą był aureus (o wadze ok. 7.8 g), srebrną zaś denar (ok. 3.9 g), wybijano ponadto kwinary złote (pół aureusa) i srebrne (pół denara). Monety bito z kruszcu na tyle czystego, na ile pozwalała ówczesna technologia mennicza. Monety brązowe, bite na zlecenie senatu, wykonywano z mosiądzu (sesterce i dupondiusy) oraz miedzi (asy i kwadransy). Zastosowanie dwóch różnych metali do emisji pieniądza zdawkowego pozwoliło w elastyczny sposób ustalić wagę poszczególnych nominałów. Brązowe emisje monet prowincjonalnych wybijano według lokalnych, często mocno zróżnicowanych, trudnych dziś do usystematyzowania systemów monetarnych. W niektórych ośrodkach na wschodzie wybijano emisje srebrne oparte na zasadach greckiego systemu monetarnego. Były to tetradrachmy, drachmy i inne jednostki. W egipskiej Aleksandrii bito tetradrachmę bilonową (tylko ok. 20% czystego kruszcu).
W przypadku monet złotych i srebrnych starano się utrzymywać odpowiedni ciężar. Monety brązowe bito systemem „al marco”, bez zwracania uwagi na prawidłowość ciężaru. W czasach cesarstwa pieniądz był zawsze wybijany, nie zaś odlewany.